KİM OLDUĞUMU BİLMİYORUM! / ERGENLERDE KİMLİK GELİŞTİRME SÜRECİ

Ergenlik dönemi, bireylerin kendilerine “Ben kimim?” sorusunu en fazla sordukları dönemdir. Ergenler; bu sorunun cevabını bulabilmek için devamlı bir sorgulama ve irdeleme halindedirler. Yaşadıkları kimlik karmaşasından kurtulana kadar psikososyal açıdan bekleyiştedirler.

James Marcia -klinik ve gelişimsel psikolog- ergenlerin kimlik geliştirme süreçleri ile ilgilenmiştir.  İçinde bulundukları zorlu periyod ile ilgili “kriz” kavramını vurgulamıştır. Marcia’ya göre ergenler, pek çok alternatif arasından seçim yapmak zorunda oldukları zorlu bir dönemden geçmektedirler. Bu durum, onlar için kriz yaratmaktadır. Marcia, ergenlerin kriz durumlarıyla baş etme stillerini derinlemesine inceleyip çalışmalar yapmıştır. Böylelikle, ergenlik dönemindeki bireyler için 4 farklı kimlik statüsü belirlemiştir. İşte Marcia’nın belirlediği kimlik statüleri;

1) Kararsız (Moratoryum) Kimlik Statüsü

Kimlik krizi yoğun bir şekilde deneyimlenmektedir. Çünkü kişinin kimlik arayışı ile ilgili araştırmaları devam etmektedir. Henüz tam bir karara varamamıştır. Kişi aktif bir arayış ve deneme aşamasındadır.

2) Bağımlı (İpotekli) Kimlik Statüsü

Kişi, kimlik arayış krizlerini deneyimlemiştir. Kendisine özel bir kimlik oluşturmuştur. Araştırma yapmaya gerek duymaz. Kimliğini nasıl oluşturacağına aile büyükleri sayesinde zaten karar vermiştir. Çevresinin ve anne babasının ona sunduğu kimliği kendi üzerine giymektedir. Kendisine çocukluğundan itibaren verilen değer yargıları “gözü kapalı” kabul etmekte ve kimliği ile bütünleştirmektedir.

3) Kargaşalı (Dağınık) Kimlik Statüsü

Kişi, ne kimlik arayışı içindedir ne de kimliği ile ilgili bir karara varmıştır. Yani kimliği ile ilgili bağlanma veya araştırma davranışlarını göstermemektedir. Belirginleşmiş bir kimliğe sahip değildir. Fikirlerini ve kararlarını çabuk değiştirir ve sanki kimliği ile ilgili herhangi bir çabası yokmuş izlenimi verir.

4) Başarılı Kimlik Statüsü

Marcia’ya göre bu statüde olan kişi kimliği ile ilgili araştırmasını yapmış ve bir kararla sonuçlandırmıştır. Kim olduğunu ve hayattan ne istediğini bilmekle birlikte araştırma yapmaya devam etmemektedir. Kişisel değerleri oluşmuş, dünya görüşü belirlenmiştir. Güçlü bir egoya sahiptir.

Marcia’ya göre kimlik “içsel benlik yapılanması” dır. Ergenlik döneminde pek çok alternatif arasından seçim yapmak durumunda kalan ergenler, sancılı bir süreç içerisindedirler. Ergenlerde bu süreçte hem fizyolojik hem de psikolojik açıdan önemli değişimler gerçekleşir. Kimlik yapılanması ergenlik döneminin en önemli psikolojik basamaklarından biridir. Bu dönemde ebeveyn tutumlarının kimlik gelişimi üzerine etkileri ise yadsınamaz bir gerçektir.