Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçiş
dönemidir. Süreç içerisinde, fiziksel olgunlaşmanın yanı sıra bilişsel, sosyal
ve psikolojik olarak da değişim ve gelişim söz konusudur. Puberte, literatürde
“kritik başlangıç” olarak isimlendirilir. Bu dönemde ergen, vücudunda olan
değişimleri benliğine kabul ettirmeye çalışırken çeşitli zorluklar yaşar.
Olumlu Benlik Gelişimi
Ergenin, fizyolojik değişimini
içselleştirme çabası devam ederken olumlu benlik gelişimi onun öncelikli
ihtiyacıdır. Dönemin doğal bir özelliği olarak, ergen kendisine toplum içinde
yer edinmek, ilgi çekmek, sosyal ve akademik anlamda başarılı olmak ister. Bu
durumlar onda kimlik krizi yaratır. Ergen, kimlik krizi ile ilgili içsel
çatışmalarını çözümleyemediği takdirde çeşitli psikolojik problemlerle
karşılaşır.
Bunlar:
- Yüksek düzeyde kaygı
- Özgüven eksikliği
- Kimlik karmaşası
- Benliği ve beden algısı ile ilgili değişken duygular
- Çekingenlik
- Sosyal izolasyon
Kimlik krizini çözümlemiş ve olumlu kimlik
kavramı geliştirmiş olan ergen kendisine ve vücuduna güven
duyar. Benlik saygısı yükselir ve psikolojik olarak iyi hisseder.
Ben Merkezci Düşünce ve Hayali Seyirciler
Sosyal başarı, ergenin hayatının
merkezinde yer alır. Arkadaş çevresi tarafından kabul görmek ve saygınlık
kazanmak ister. Dikkat çekme gereksinimi yüksektir, sıklıkla duygusal
değişimler yaşar. Bu nedenle ilişkilerinde de dengeyi sağlamada güçlük çeker.
Benmerkezci düşünce yapısı okul öncesi
dönem çocuklarının düşünce şeklidir. Çocuklar okul çağına geldiklerinde ise bu
düşünce yavaş yavaş kaybolur ve yerini empati kurma gibi olumlu sosyal
becerilere bırakır. Ancak ergenlikte bu düşünce yapısı tekrar ortaya çıkar.
Böyle bir atmosferde ergen, etrafındaki kişilerin sürekli olarak onu izlediği
düşüncesindedir. Tüm gözlerin kendi üzerinde olduğu inancındadır. Arkadaşlık
ilişkilerine en çok önem verdiği ve en yoğun yaşadığı dönemdir. Bir arkadaş
grubuna dahil olmak ve popüler olabilmek çok önemlidir. Ergende benmerkezci düşünce
yapısının yeniden yükselişine başka bir örnek de “tüm güçlülük”tür. Ergen
kendisinin “tüm güçlü” olduğunu düşünür. Yani kendisini dayanıklı ve her türlü
olumsuzluğa karşı bağışıklık sahibi olarak görür.
Ergenlere Sosyal Becerilerin Öğretimi
Özetle, ergenin dünyası karmaşıktır ve çok
çeşitli ihtiyaçlarla doludur. Başarılı olması gereken pek çok konu vardır. Bu
dönemde sosyal beceri gelişiminin desteklenmesi ergenin, yetişkinliğe daha
sağlam adımlarla ilerlemesini sağlar. Ergenin sosyal becerileri geliştikçe
olumlu benlik kavramı da gelişir ve güçlenir.
Olumlu sosyal beceriler kazanmış olan
ergen;
- Topluluk içinde kendisini ifade edebilir
- Duygularını yönetmede başarılıdır
- Arkadaşlık kurmada ve sürdürmede zorluk yaşamaz
- Duygularını tanır ve uygun şekilde ifade edebilir
- Uyumludur, etkin tepkiler verebilir
- Ebeveynleri ile daha az çatışma yaşar
- Hedefler belirler, planlar yapar ve uygulamak için çaba gösterir
- Empati kurabilir ve başkalarının ne hissettiği konusunda fikir
yürütebilir.
Yorumlar
Yorum Gönder