Bilinçli ebeveyn olma yolculuğunda,
anne-babalar pek çok deneyim yaşarlar. Bu deneyimlerin bazıları hem ebeveynler
hem de çocuklar için oldukça zorlayıcıdır. Günümüzde, farkındalık ve bilgi
düzeyi yüksek ebeveynler olarak karşılaşılan problemlerde çocuğu suçlamak
yerine probleme çözüm odaklı yaklaşmak gerekmektedir.
Yeni doğan bebekler, idrar yapma refleksi
ile boşaltımlarını sağlarlar. 4-5 yaş civarına gelindiğinde ise bu refleks
boşaltımın yerini idrar kontrolü alır. Çocuk, gece ve gündüz idrar kontrolünü
kazanır. Yani “kontinans” yeteneği geliştirir.
İdrar kaçırma problemi çocuklarda değişik
şekillerde görülebilir. Problemin kategorileri ve konuyla ilgili terimler
hakkında bilgi sahibi olmak en temel gerekliliktir. Bu sayede çocuğun probleminin
hangi kategoriye ait olduğu tespit edilebilir ve ona en uygun yardımı sağlama
yolunda ilerlenebilir.
Bilinmesi gereken terimler aşağıda açıklamalarıyla
birlikte verilmiştir
Kontinans: Çocuğun uygun bir biçimde idrarını
tutabilmesi ve istemli olarak doğru yer ve zamanda yapabilmesi.
İnkontinans:
Çocuklarda idrar
kontrolü yeteneğin kaybı. İnkontinans durumunda çocuk bilinçli olarak
kendisini engellemeye çalışır ancak başarılı olamaz ve idrarını kaçırır.
Enürezis: Uygunsuz yer ve zamanda bilinçsiz
ve istem dışı olarak gerçekleşen idrar boşaltımıdır.
Enürezis Nokturna: İdrarın istem dışı uykuda
yapılmasıdır.
Enürezis Diurna: İdrarın istem dışı gündüz herhangi
bir yerde yapılmasıdır.
Enürezis Kontinua: İdrarın istem dışı hem gece hem de
gündüz kaçırılmasıdır.
Çocuklarda en sık
görülen idrar kaçırma problemi hangisidir?
Çocukluk çağında en sık rastlanan idrar
kaçırma sorunu enürezistir. Enürezis, fizyolojik olarak üriner kontrolünü
sağlayabilmesi gereken 5 yaş ve üzeri çocuklarda, en az 3 ay boyunca, hatada 2
kez ya da daha fazla görülen istemsiz idrar kaçırmadır. Enürezis vakalarında
çocuklarda organik bir sorun yoktur.
Enürezisin nedenleri
nelerdir?
Çocuğun enürezis geliştirmesinin çok
çeşitli sebepleri olduğu düşünülmektedir. Her çocukta nedeni farklıdır.
Enürezisle ilişkili başlıca faktörler şunlardır: Sosyal, duygusal, genetik,
çevresel, uyku bozuklukları vb.
Enürezisin çocuk
üzerinde yarattığı psikolojik etkiler nelerdir?
Enürezis
öncelikle çocuğun sosyal ve duygusal anlamda sorunlara neden olur. Uygun
olmayan ortamlarda idrar kaçırması ile birlikte olumlu benlik gelişimi
zedelenir. Kendine güveni azalır. Yaşadığı utanç ile birlikte zaman içeriside
kendini suçlayıcı düşünceler geliştirir. Çocuklar için oldukça zorlayıcı bir
durumdur.
Ebeveynlerin
yaklaşımı nasıl olmalıdır?
Gece uykudayken yatağı ve kıyafetlerini
bilinçsizce ıslatma durumunda ebeveynler çocuğa karşı suçlayıcı bir tavır
takınmamalıdırlar. Çocuğun yaşamakta olduğu olumsuz duyguları pekiştirmemelidirler.
Benzer şekilde çocuklar okulda, sınıfta, bahçede vb. alanlarda gündüz vakti de
enürezis geliştirebiliyorlar. Bu durumda sınıf öğretmeni ve rehber öğretmen ile
görüşülebilir.
Çocuğun durumu hakkında bilgi verilebilir ve gerekli önemlerin
alınması sağlanabilir.
Ebeveynin, çocuğa sakin ve pozitif bir
biçimde yaklaşması oldukça önemlidir. Enürezisi olan çocuklar kendilerine güven
veren ve ilgili ebeveyn yaklaşımından fayda görebilirler. Cezanın enürezisin
tedavisinde kesinlikle rolü yoktur. Aksine durumu daha da kötü bir hale
getirebilir.
Bir çok vakada, enürezis çocuğun kendi
içinde yaşadığı çeşitli korkular nedeniyle oluşabilmektedir. Bu nedenle
ebeveynler çocukla birlikte geçirdikleri zamanı iyibir şekilde değerlendirmeli
ve enürezise sebep olabileceğini düşündükleri olası durumlar hakkında terapisti
bilgilendirmelidirler.
Çocuğun, günlük idara çıkma paternine
dikkat edilmelidir. Ebeveynler, çocuğu günün çeşitli geçiş saatlerinde -
uyanınca, okuldan gelince, yemekten sonra-
idrara çıkma konusunda cesaretlendirmeli ve desteklemelidirler. Ayrıca,
çocuğun gün içerisinde sıvı alımına dikkat edilmelidir. Dengeli miktarda sıvı
alımı ve özellikle uyku zamanından önce sıvı alımının sınırlandırılması faydalı
olabilir.
Enüreziste kullanılan
başlıca terapi metodları nelerdir?
Enürezis
tedavisinde; çeşitli uygulamalar yapılmaktadır. Bunlar; bilişsel davranışı
terapi başta ve temel olmak üzere alarm yöntemi, takvim tutma yöntemi gibi
çeşitli davranışçı terapilerdir. Son yıllarda yapılan çalışmalara göre, oyun
terapisinin enürezis sorununu giderme konusunda büyük ölçüde başarılı olduğu
görülmektedir. Bir hekimin gözleminde fakmakolojik tedaviden de yararlanılması
mümkündür.
Kaynakça:
*
Robson, W. L. Enuresis Treatment
& Management http://emedicine.medscape.com/article/1014762-treatment#d9
* Knott, L. Nocturnal Enuresis
in Children. http://patient.info/doctor/nocturnal-enuresis-in-children
*
Theidke, C.C. (2003). Nocturnal
Enuresis. Medical
University of South Carolina, Charleston, South CarolinaAm Fam Physician 67(7):1499-1506.
Yorumlar
Yorum Gönder