“Açken alışveriş yapma” cümlesini çoğu zaman kullanırız. Peki, bu eski
öğüdün aslında nereden geldiğini hiç merak ettiniz mi?
Sinir sistemine ek olarak, endokrin sistemine sahibiz.. Endokrin sistemde
hormon salgısı yapan iç salgı bezlerimiz bulunur. Bunlar; hipotalamus, hipofiz,
tiroid, paratiroid, pancreas vb. bezlerdir. Sinir sistemi, nörotransmiterleri
ve ilettikleri kimyasal mesajları kullanırken endokrin sistemi salgı
bezlerinden salgılanan hormonları kullanır. Hormonlar vücudumuzda çeşitli
aktiviteleri control eder. Bunun yanında, çevresel tepkilerimizi denetler ve
vücut fonksiyonlarımız için gerekli olan enerjiyi sağlamaya çalışırlar.
Öncelikle açlık hormonlarımızı tanıyalım:
Leptin: İştahınızı düşüren açlık hormonudur.
Ghrelin: İştahınızı yükselten ve kilo kontrolünüzde önemli bir rol oynayan
açlık hormonudur.
Açlık hormonları üzerine yapılan bir araştırmada, katılımcılara ya ghrelin
ya da tuz solüsyonu enjekte edilmiştir. Daha sonra araştırmanın yürütüldüğü
laboratuvarda küçük bir alışveriş platformu oluşturulmuştur. Katılımcılara, hem
yenilebilen hem de yenilemeyen objeleri almalarını teklif edilmiştir. Onlar
düşünürken ve verilen fiyat tekliflerini hesaplarken beyin aktiviteleri Fonksiyone Manyetik Rezonans Görüntüleme ( fMRI ) - beyin fonksiyonlarının
görüntülenmesini sağlayan teknolojik uygulamalardan biri – ile izlenmiştir.
İncelemeler sonucu Ghrelin hormonunun beyinde spesifik bir etki bıraktığı
ortaya çıkmıştır. Ghrelin hormonu katılımcıların, yiyecekleri satın
alma isteklerini arttırırken, yiyecek dışındaki tüm objeleri için satın alma
isteklerini azaltmıştır. Beynin ödül sisteminin de bu esnada yiyeceklere karşı
diğer nesnelere karşı olduğundan daha tepkisel olduğu bulunmuştur.
Araştırmaya evrimsel psikoloji perspektifinden bakıldığında, araştırma
sonuçları aslında çok ilginç sayılmaz. Çünkü açken yiyeceklere daha fazla
odaklanırız ve diğerlerinin dikkatimizi dağıtmasına izin vermeyiz. Bu bizim
yaşamımızı devam ettirecek enerjiyi toplamamız için gerekli bir davranıştır.
Ghrelin hormonu üzerine yapılan başka bir araştırma, vücudumuzdaki Ghrelin
seviyesinin aslında sadece son yemek yeme zamanımıza göre düzenlenmediğini,
başka faktörlerin de etkili olduğunu gösteriyor. Günde 6 saatten daha az uyuyan
kişilerin, kronik olarak Ghrehlin düzeylerinin yüksek, leptin hormone düzeyinin
ise düşük olduğu belirlenmiştir. Uykudan mahrum bırakılmış beyin, enerjiye
açtır. Bu enerjiye sahip olabilmek için aniden vücuttaki Grehlin miktarı
yükselir ve kişi daha fazla yemeye yönlenir.
Psikolojik olarak yaşadığınız stres de açlık hormonunuzun yükselmesine
neden olur çünkü stresinizi tetikleyen her ne ise vücudun bununla başa
çıkabilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır.
Kaynakça:
1. Press release from the Society for the Study of Ingestive Behavior (2011, July 15). Ghrelin increases willingness to pay for food. ScienceDaily. Retrieved July 17, 2011.
2. Taheri, S. et al. (2004). Short sleep duration is associated with reduced leptin, elevated ghrelin, and increased body mass index. PLoS Med, 1(3):e62.
3. Kristenssson, E. et al. (2006). Acute psychological stress raises plasma ghrelin in the rat. Regulatory Peptides, 134, 114-7.
Yorumlar
Yorum Gönder